Antalya Tarihine Açılan Kapı: Hadrian Kapısı

Hadrian Kapısı, Antalya’nın tarihi bölgesi Kaleiçi‘nde, kentin tarihsel zenginliğinin en görkemli sembolleri arasında yer alıyor. Anıtsal nitelikteki kapı, binlerce yıllık tarihi, zarif detayları, gösterişli mimarisi ile Antalya’nın silüetine güzellik ve ayrıcalık katan bir eser.

Üç kemerli mimarisi nedeniyle halk arasında ‘Üç Kapılar’ olarak da adlandırılan Hadrian eski Antalya kenti ve limanını kuşatan surlar üzerindeki kapılarından günümüze ulaşan tek kapı. Upuzun palmiyelerin süslediği Atatürk Caddesi’nin üzerindeki Hadrian, kent yaşamının başladığı yüksek taş duvarların çevrelediği tarihi bölge Kaleiçi’ni, modern Antalya’ya bağlıyor.

Hadrian Kapısı, Antalya

Kaleiçi’nin bengonvillerle bezeli, dar sokaklarına açılan Hadrian kapısı surlarla çevrili bölgenin en hareketli noktalarından. Günün hemen hemen her saati canlı ve kalabalık. Aslında limana kadar inen tarihi bölgenin pek çok girişi var, Karaalioğlu Parkı’nın yanındaki Yenikapı, Saat kulesi’nin bulunduğu Kale Kapısı, Hıdırlık Kulesi, Tophane yokuşu…

Ancak bu noktaların hiçbiri Hadrian kadar afilli değil. Uzun sütunları, süslü kemerleri ve her iki yanında yükselen kulelerin tamamladığı bu ikonik yapı Kaleiçi’nin tarihine dokusu ile uyumlu ve bir o kadar da etkileyici. Kapının estetik mimarisi ile bütünleşen antik döneme uzanan geçmişi, Hadrian’ın hikayesini güçlendirirken, Antalya’nın tarihini de aydınlatıyor.

Kaleiçi’nin giriş noktalarından biri olan Hadrian Kapısı, Antalya’ya ismini veren kent tarihinde önemli bir yeri olan Bergama Kralı II. Attolos döneminde yaptırılmış. M.S.130 yılına tarihlenen kapının yapılış amacı ise Roma İmparatoru Hadrian’in Antalya ziyaretini onurlandırmak.

Antalya’yı gezerken tarihi mekanlarda Hadrian ismiyle sık sık karşılaşıyoruz. Sadece Antalya’da değil tabi, Burdur, Denizli, Aydın ve Anadolu’nun pek çok kentinde Hadrian’a adanmış kapı, hamam görmek mümkün. Peki kim bu Hadrian?

Hadrian, ya da tam adıyla Caesar Traianus Hadrianus Augustus M.S 76’da Napoli’de dünyaya gelmiş. Akrabalık bağları bulunan Roma imparatoru Traian’dan sonra tahta geçen Hadrian Britanya’dan Basra Körfezine kadar uzanan geniş bir coğrafyayı 21 yıl boyunca barışçıl bir politika ile yönetmiş.

Hadrian’ı diğer imparatorlardan ayıran en önemli özelliği Roma’yı yönetirken hakimiyeti altındaki toprakları sıklıkla ziyaret etmesi. Merkezden ülkeyi yönetmek yerine seyahatler yaparak sorunları bizzat yerinde görmeyi ve çözmeyi tercih etmiş.

Gezgin imparator olarak da anılan Hadrian, Hellesnitik dönemine hayranlığıyla tanınan, entellektüel yönü güçlü, şiir yazan, sanatı ve sanatçıyı destekleyen bir lider olarak tarihe geçmiş.

Hadrian Kapısı da imparatora ithaf edilen, Kaleiçi’nin en ihtişamlı tarihi yapısı ve Pamfilya bölgesi içinde de en iyi korunmuş yapılar arasında. Dört ayak üzerinde yükselen kapı üç gözlü girişi ve sütunlarla süslü çift cepheli mimarisi ile Roma Şeref Tak’ı görünümünde. Roma eseri olan yapının sütunları hariç tamamı beyaz mermerden yapılmış.

Kabartma ve oymalarla süslenen kapının kemerlerinin iç kısmı da bezemelerle kaplı. Hadrian Kapısı’nın her iki yanında ise kapıdan farklı dönemlerde yapılmış iki kule bulunuyor.

Güneydeki kule Julia Sancta kulesi olarak adlandırılıyor ve bir Hadrian devri eseri, kuzeydeki kulenin ise alt kısımları antik çağa ait, olup üst kısmı Selçuklular zamanından kalma. Kapının orijinalinin iki katlı olduğu tahmin ediliyor ama bununla ilgili yeterli bilgi yok.

Kapının geçiş kısmı zeminin birkaç metre altında ve bu noktaya bağlantı merdivenlerle yapılıyor. Kapıyı oluşturan üç kemerin altı da geçiş için kullanılıyor ancak bir dönem orta kemerin geçiş yerine çelik ve camdan oluşan bir köprü yapılmıştı daha sonra kaldırıldı.

Hadrian Kapısı bu kadar iyi korunmuş olması, Bizans döneminde Arap akınlarından şehri korumak için yapılan sur duvarlarının içinde kalmasına bağlanıyor. Kapı ile ilgili bilinen ilk çalışma ise 1883 yılında Antalya sancağının idari amiri Turhan Paşa tarafından yapılıyor.

Turhan Paşa, Hadrianus Kapısı’nı temizletip ortaya çıkarıyor. Bu esnada kapının üst kısmında altın yaldızlı ve pirinçten yapılmış harflerden oluşan İmparator File Traianus Adrianus yazısı ise İstanbul Müzesine gönderiliyor.

Hadrian Kapısı bugünkü haline gelmeden önce 1959 yılında Antalya Milletvekili Dr. Burhanettin Onat’ın girişim ile restorasyon çalışmalarına başlandı.Kapıya giden iki merdiven arasındaki boşluk tamamen topraktan temizlenmiş, bugünkü zemin ortaya çıkarılmış, devrilen granit sütunların yerine aslına uygun olacak şekilde yenileri konmuş. Kapının üstünde Hadrianus heykeli olduğu söylenir ama şimdiki halinde maalesef yok.

Özellikle yaz aylarında Hadrian’ın atmosferi daha da renkleniyor. Sokak müzisyenlerin şarkıları yankılanırken, kapının çevresi turist grupları, Kaleiçi’nde akşamı geçirmek için arkadaşını, sevgilisini bekleyenlerle dolup taşıyor. Sabah saatlerinde bile elinde fotoğraf makinasıyla, en güzel kadrajı yakalamak için sırada bekleyenleri görmek Hadrian Kapısı için olağan bir durum.

Hadrian Kaleiçi’nin en fotojenik yerleri arasında. Birkaç kare güzel fotoğraf çekeyim diyorsanız erkenden uyanıp Hadrian’ın yolunu tutun. Sosyal medyada paylaşacağınız harika fotoğraflar çekeceğinizden şüpheniz olmasın.

Tam anlamıyla yapılmış bir Kaleiçi gezisinin olmazsa olmazı Hadrian Kapısı’nı Kaleiçi gezilecek yerler listenize mutlaka ekleyin. Suna-İnan-Kıraç Müzesi, Yivli Minare, Kesik Minare gibi tarihi noktalara birkaç dakika yürüme mesafesinde olan Hadrian Kapısı ve çevresini gezerken Antalya’nın binlerce yıllık tarine de keyifli bir yolculuk yapmış olacaksınız.

Hadrian Kapısı nerede

Hadrian Kapısına nasıl gidilir

Hadrian Kapısı Antalya Müzesi-Zerdalilik güzergahında çalışan Nostaljik Tramvayın Üçkapılar durağının hemen yanında. Nostaljik tramvaya yakınsanız kolaylıkla Hadrian Kapısı’na ulaşabilirsiniz.

Metro kullanarak da Hadrian Kapısı’na gitmek kolay. Havalimanı-Kepez arasında çalışan metrroya binip İsmetpaşa durağında inin. Durakla tarihi kapı arasındaki mesafe yürüyerek 10 dakika sürüyor.

Bu iki seçenek dışında Atatürk ve Işıklar caddesi hattından geçen bütün otobüsler Hadrian Kapısı’ndan geçiyor. Havalimanından 600 ve CV14, Konyaaltı’ndan KL08, Özdilekpark’dan TC93, KC06, numaralı otobüsleri kullanarak Hadrian Kapısı’na ulaşabilirsiniz. Hadrian’a yürüme mesafesinde olan İsmetpaşa, Doğugarajı, Demirciler içi, Cebesoy duraklarından geçen diğer otobüsleri de kullanabilirsiniz.