İzmir, 8 bin 500 yıllık tarihi boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapan kültür beşiği. Efes Antik Kenti’nin yer aldığı Selçuk, Pergamon Antik Kenti’nin yer aldığı Bergama, Teos Antik Kenti’nin bulunduğu Seferihisar gibi İzmir’in bilinen ilçelerinde yer alan ünlü antik kentlerin yanı sıra adını hiç duymadığınız ya da az sayıda insanın bildiği antik kentler de var.
Savaşlar ya da doğal afetler sonucunda zamanla yok olan bu medeniyetlerin ve antik kentlerin izleri günümüzde tarih meraklılarının ilgi odağı olmayı sürdürüyor. İşte, İzmir’e yapacağınız kültür yolculuğunda keşfedebileceğiniz tarih kokan antik kentlerden bazıları.
İzmir’de Az Bilinen Antik Kentler
1. Klaros
Menderes’in Ahmetbeyli Mahallesi’ndeki Klaros, Kahin Tanrı Apollon’un Anadolu’daki iki önemli kehanet merkezinden biri olarak anılıyor. MS 4. yüzyılda Hristiyanlığın yayılması ile birlikte terk edilmeye başlayan Klaros’da kurulan Apollon tapınağı ise İyonya’da inşa edilmiş olan tek Dor tapınağı.
2. Dioshieron
Ödemiş Birgi’nin tarihteki ilk adı ‘Zeus’un Şehri’ anlamına gelen Dioshieron. Günümüzde tarihi evleri ile meşhur olan Birgi’de, antik dönem Dioshieron’undan kalma arkeolojik eserler ve kalıntılar ile Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin sivil ve dini mimari dokusunun sıralandığı dar sokaklar ziyaretçileri karşılıyor.
3. Leukai
Çiğli Çamaltı Tuzlası, Üçtepeler mevkiinde yer alan Leukai kentinin bulunduğu bölgenin uzun bir zaman yasak bölge olarak geçmesi, burada arkeolojik çalışmaların yapılmasına engel oldu. Çevredeki diğer antik kentlerde olduğu gibi Leukai kentinde de sur izlerinin ve ufak kalıntıların dışında günümüze ulaşan bir yapı görülmüyor.
4. Kolophon
Deniz kenarında kurulmayan tek İyon kenti olan Kolophon, Menderes’in Değirmendere ve Çamönü mahalleleri arasında konumlanıyor. At yetiştirme çiftlikleri ile meşhur olan Kolophon kenti, ünlü felsefeci Ksenophanes, şair Mimnermos ve ressam Apelles gibi önemli sanatçı ve düşünürlerin yetiştiği bir antik yerleşim yeri.
5. Lebedos
Seferihisar ile Selçuk arasında kalan Ürkmez’in tepelerinde kurulmuş olan Lebedos, MÖ 7. yüzyılda kurulan 12 İyon kentinden biri. Kentten, günümüze kadar ulaşan çok az sayıda kalıntı var. Bunlar arasında çömlekler ve kentin çevresini saran surları oluşturan bazı parçalar göze çarpıyor.
6. Notion
Menderes Ahmetbeyli sınırları içinde kurulan Notion Antik Kenti’nin Akropolisi, Kuşadası-Seferihisar sahil yolu üzerindeki Ahmetbeyli kumsalının doğusundaki iki tepe üzerinde yer alıyor. Ayrıca burada, kentin baş tanrıçası Athena Polias’a adanmış olan bir tapınak ve tiyatroya ait kalıntılar da bulunuyor.
7. Myonnessos
MÖ 500’lü yıllara dayanan bir tarihe sahip olan Myonnessos, Seferihisar’da Çıfıt Kalesi olarak da anılan bir ada. Ada ve kara arasında bağlantı sağlayan yol zamanla su altında kalsa da, deniz üzerinden yürüyerek adaya ulaşılabiliyor. Ada üzerinde ilk çağdan, orta çağdan ve Osmanlı döneminden kalma pek çok dağınık duvar ve yapı kalıntısı yer alıyor.
8. Airai
İzmir’in Urla ilçesine bağlı Demircili köyü yakınlarında bulunan Airai Antik Kenti üzerinde bazı temel kalıntılar, mimari yapıtlar ve o döneme ait çanak, çömlekler bulunuyor. Bu kente ait kalıntıların, daha Demircili köyü kurulmadan önce deniz yolu üzerinden taşınarak bölgeden kaçırıldığı tahmin ediliyor.
9. Klazomenai
MÖ 1050’li yıllarda kurulan 12 İyon kentinden biri olarak bilinen Klazomenai kentine ait kalıntılar Urla İskele mevkiinde. Urla’da Limantepe olarak adlandırılan bölgede yer alan bu kentte, 2 bin 600 yıllık geçmişi ile dünyanın ilk zeytinyağı fabrikası olan ‘Klazomenai Zeytinyağı İşliği’ de bulunuyor.
10. Erythrai
İzmir’in Çeşme ilçesine 26 kilometre uzaklıktaki Ildırı‘da bulunan Erythrai kenti, Hellen Mitolojisine göre Giritli Rhadamanthes tarafından kurulmuş. Kazı çalışmaları 1960’lı yıllarda başlayan kentin içerisinde, yapılışı MÖ 3. yüzyıla dayanan bir tiyatro, Athena Polias Tapınağı ve çok sayıda tarihi kalıntı yer alıyor.
Tarihe iz bırakmış bu antik kentler, günümüze kadar gelen kalıntıları ve önemli yapılarıyla, İzmir’de kurulmuş medeniyetlerin varoluş öykülerine tanıklık etmek isteyenleri bekliyor.
